Lamus, dawny dwór obronny, w Hawłowicach Górnych jest jednym z najcenniejszych zabytków architektury rezydencjonalnej ziemi przemyskiej. Powstał zapewne w 2 połowie XV wieku z inicjatywy ówczesnego właściciela tej wsi podstolego przemyskiego Aleksandra Próchnickiego herbu Korczak, jako prosta wieża mieszkalna, o co najmniej dwóch kondygnacjach nadziemnych. W okresie renesansu wieża została zmodernizowana i zapewne nieco rozbudowana przez kolejnego właściciela Stanisława Broniowskiego herbu Tarnawa, dworzanina królów Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, koniuszego i chorążego przemyskiego, posła do Porty (+ 1582). Po pożarze w XVII wieku obiekt przestał pełnić funkcje mieszkalne. Z czasem w pobliżu budynku wzniesiono nowy dwór mieszkalny, zaś renesansowa konstrukcja zaczęła pełnić funkcje pomocnicze, jako skarbiec-lamus.
W 2002 r. pozostałości dworu z parkiem i lamusem zostały odkupione przez córkę ostatnich prawowitych właścicieli Irenę z Wolskich Wołkowską. Z inicjatywy rodziny, od 2003 roku trwają tam prace konserwatorskie, w wyniku których m. in. odnowiono polichromie na sklepieniu, położono nowy gontowy dach, a także zrekonstruowano gomółkowe przeszklenie okien, ceglaną posadzkę i okazały, renesansowy piec.
Temu niezwykłemu miejscu poświęcona jest najnowsza książka „Renesansowy dwór (Lamus) w Hawłowicach Górnych” pod redakcją Mariana Wolskiego, sfinansowana ze środków Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Publikację można pobrać ze strony internetowej WUOZ w Przemyślu.