Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu, oddział Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, ogłasza ważną zmianę dla zwiedzających – od kwietnia możliwe będzie wejście do salonu górnego w rotundzie pałacu. Dzięki wprowadzeniu specjalnego obuwia muzealnego, po raz pierwszy od lat odwiedzający będą mogli podziwiać to wyjątkowe pomieszczenie nie tylko z wyznaczonego miejsca przy wejściu, ale także z jego wnętrza.
Do tej pory sala pozostawała niedostępna ze względu na ochronę zabytkowego parkietu, który jest jedyną zachowaną oryginalną posadzką pochodzącą z XIX wieku. Salon górny w Rotundzie to jedno z najbardziej olśniewających wnętrz rezydencji, przeznaczone niegdyś do oficjalnych spotkań i przyjęć. To właśnie tutaj pierwsza właścicielka pałacu, Magdalena z Dzieduszyckich Morska, wraz z mężem Ignacym Morskim, podejmowała gości i organizowała życie towarzyskie Zarzecza.
Już w 1819 roku Ksawery Prek – malarz, pamiętnikarz i częsty bywalec pałacu – opisywał tę salę jako „okrągłą, ze sztukateryjną kopułą i ekstra piękną posadzką”. Podłoga salonu górnego to prawdziwe arcydzieło stolarskiego kunsztu. Stworzona z wielu gatunków drewna, w tym czeczotki, brzozy, jaworu, śliwy i cisu, zachwyca misternym, promienistym wzorem, ułożonym w koncentryczne kręgi.
Wygląd tych wnętrz znamy dzięki ekskluzywnemu albumowi z 1836 roku, zawierającemu ręcznie kolorowane grafiki przedstawiające widoki Zarzecza, który to Magdalena z Dzieduszyckich Morska wydała w Wiedniu. Dzięki zachowaniu wielu oryginalnych elementów wnętrze rotundy wiernie oddaje swój wygląd z początku XIX wieku, co potwierdzają dawne grafiki i przekazy
Konrad Sawiński, dyrektor Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, podkreśla znaczenie tego wydarzenia: “To wspaniały moment dla muzeum i zwiedzających. Udostępnienie salonu górnego pozwoli lepiej poczuć atmosferę arystokratycznego wnętrza i docenić niezwykły kunszt dawnych mistrzów stolarstwa oraz sztukatorstwa”.
„Choć wiele muzeów w ostatnich latach wycofało się z konieczności używania specjalnego obuwia ochronnego, uznając je za niepraktyczne, my zdecydowaliśmy się na jego wprowadzenie jako jedyny sposób na zabezpieczenie unikalnej posadzki i umożliwienie zwiedzającym pełnego doświadczenia tego niezwykłego wnętrza.” – stwierdza dyrektor Sawiński.
Piotr Prymon, kierownik Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu, dodaje: „Od lat dokładaliśmy wszelkich starań, by zachować ten wyjątkowy zabytek w jak najlepszym stanie. Możliwość wejścia do salonu górnego to efekt wieloletnich działań konserwatorskich i dążenia do udostępnienia tego miejsca szerokiej publiczności”.
Po opuszczeniu rezydencji w 1944 roku przez ostatnich właścicieli – Włodzimierza Dzieduszyckiego i Wandę z Sapiehów wraz z dziećmi – większość wyposażenia została przejęta przez Skarb Państwa i w 1947 roku przekazana do Muzeum w Jarosławiu.
W 2008 roku otwarto Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu, a część dawnego wyposażenia pałacowego powróciła na swoje miejsce. Po latach degradacji, gdy w pałacu mieściła się szkoła, a następnie budynek pozostawał opuszczony, dzięki staraniom władz gminy oraz pracom konserwatorskim przywrócono dawną świetność rezydencji i udostępniono ją zwiedzającym. W tym samym roku przeprowadzono również konserwację zabytkowego parkietu, przywracając mu pierwotny blask.
Teraz, po latach, zwiedzający będą mogli osobiście poczuć atmosferę tego niezwykłego miejsca. Dzięki otwarciu salonu górnego będą mogli doświadczyć przestrzeni tak, jak widzieli ją dawni goście pałacu – poczuć elegancję wnętrza, spojrzeć na zdobienia sztukaterii z bliska i podziwiać zapierający dech w piersiach układ drewnianej posadzki. To niezwykła okazja, by na własne oczy zobaczyć, jak wyglądało życie arystokracji w Galicji i poczuć atmosferę dawnych czasów.
Tekst: Katarzyna Szarek / Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu