Na niedawnej aukcji Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu nabyło do swoich zbiorów cenną XIX-wieczną grafiką autorstwa Adama Pilińskiego przedstawiającą widok pałacu w Zarzeczu. Rycina pochodzi z monumentalnego dzieła zatytułowanego La Pologne, historique, littéraire, monumentale et illustrée wydanego we Francji w trzech tomach w języku francuskim. Wydawcą publikacji byli dwaj działacze emigracyjni Leonard Borejko Chodźko herbu Kościesza (1800-1871), historyk, geograf, kartograf, oraz Ignacy Stanisław Grabowski pisarz i publicysta.
Chodźko publikując od 1835 roku “La Pologne (..)” chciał przybliżyć Francuzom kraj, z którego pochodziła największa grupa politycznych emigrantów. Wzorował się na popularnych w tym okresie w Europie ilustrowanych wydawnictwach prezentujących zabytki, krajobrazy i mieszkańców poszczególnych krajów. Zapraszał rodaków do współpracy i płacił im za napisane tekstów. Większość informacji opracował jednak sam wraz ze swoją żoną Olimpią.
Pierwszy tom dzieła obejmuje historię Polski od czasów najdawniejszych do panowania Władysława Łokietka. Drugi tom to historia Polski od panowania Kazimierza Wielkiego do śmierci Stefana Batorego, zaś ostatni od początku panowania Zygmunta III Wazy aż po wydarzenia współczesne autorowi i czytelnikom, czyli do powstania listopadowego. Każda część zawiera także opisy wyjątkowych i ciekawych miejsc w Polsce, a także podstawowe informacje o literaturze, sztuce i nauce. Ponadto dzieło zawiera przykłady wyjątkowych zabytków na ziemiach polskich. Ważną część publikacji stanowią baśnie, legendy i opowiadania, a także esej o teatrze dramatycznym w Polsce.
Publikacja bogato opatrzona ilustracjami, o dużej wartości dokumentalnej i artystycznej. Część rycin w dziele Chodźki rytowana była przez Polaków: Antoniego Oleszczyńskiego i Antoniego Pilińskiego oraz Francuzów Augusta F. Alesa i Emila Rouargue i reprezentuje dobry poziom artystyczny. Większość z nich weszła na stałe do polskiej ikonografii. Są to w szczególności widoki miast, pałaców, zabytków i pejzaży. Mało jest znanych w Polsce miejscowości lub zabytków, których widoków Chodźko by nie zamieścił.
W tym trzytomowym dziele znalazła się także rycina przedstawiająca wyidealizowany widok na Zarzecze i pałac od strony południowej. Wykonana została za czasów pierwszej właścicielki pałacu hrabiny Magdaleny z Dzieduszyckich Morskiej. Piliński mógł przebywać gościnnie w Zarzeczu i wykonać szkice do późniejszej akwaforty.
Tego typu ryciny z widokiem na pałac w Zarzeczu należą do rzadkości na rynku sztuki. Nie stanową dużej wartości materialnej, lecz jedynie historyczną i sentymentalną. Egzemplarz wykonany techniką akwaforty na papierze jest dobrze zachowany. Grafika ta będzie wyjątkowym uzupełnieniem istniejącej kolekcji muzealnej.
Tekst i zdjęcie: K. Szarek / Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu
